Historia Urszulina

Dzieje ks. Jana Dolinowskiego

            Ks. Jan Dolinowski przychodzi na świat w 1814 roku w Hańsku. Uczy się w szkole księży pijarów w Chełmie, w latach 1826-31 w Lublinie, gdzie kończy szkołę wojewódzką, a następnie kształci się w Wyższej Szkole Leśnej w Warszawie. Na wskutek nalegań ojca chrzestnego ks. biskupa Felicjana Szumborskiego Jan Dolinowski, pomimo zamiłowania do nauk rolniczych, wstępuje do seminarium duchownego. W roku 1836 żeni się z Teklą Pociejówną i uzyskuje święcenia kapłańskie. W tym samym roku przenosi się do Cycowa, by przez 20 lat pełnić obowiązki proboszcza parafii unickiej.

Młody ksiądz oddaje się gorliwie zajęciom duszpasterskim. Praca ta, prowadzona w niezwykle trudnych warunkach i pod bacznym okiem żandarmów carskich, nie zdołała mu wypełnić życia bez reszty. Z zamiłowaniem prowadzi niewielkie gospodarstwo stanowiące, własność tutejszej parafii. Samodzielnie przyswaja kilka języków obcych, co pozwala na zapoznanie się z ważniejszą zagraniczną literaturą pszczelarską. Istniejącą już swoją niewielką pasiekę rozbudowuje do kilkuset pni i szybko wykształca się na pszczelarza wysokiej klasy. W roku 1851 podejmuje wykłady w Instytucie Rolnictwa i Leśnictwa w Marymoncie pod Warszawą. W swojej pasiece prowadzi żmudne badania nad konstrukcją i przydatnością rożnych typów uli, w wyniku których skonstruował ul ramowy, pierwszy na ziemiach polskich ul otwierany od góry. Jest to rok 1854.

Twórca ula uzyskuje rozgłos. Odwiedzają go liczni pszczelarze z różnych stron Polski. Następuje najbardziej twórczy okres w życiu ks. Jana Dolinowskiego. Pisze książki z dziedziny gospodarki pasiecznej i publikuje liczne artykuły w prasie. Pamięta jednak zawsze, że głównym jego powołaniem jest praca duszpasterska. Podczas epidemii cholery z narażeniem życia niósł słowa pociechy i ratował moralnie oraz materialnie schorowanych, za co otrzymał zaszczytną nagrodę Złoty Krzyż Kapłański.

W roku 1857 ks. Jan Dolinowski przenosi się do rodzinnej wsi Hańsk i podejmuje pracę w tutejszej parafii unickiej. Część pasieki przewozi do nowej siedziby, sprzedając lub rozdając resztę okolicznym rolnikom. W Hańsku szybko powiększa liczbę uli, głównie własnej konstrukcji. W pracy tej pomaga mu najstarszy syn Szymon. Towarzystwo Rolnicze Królestwa Polskiego na zorganizowanej w 1859 roku wystawie wyróżnia ul Dolinowskiego srebrnym medalem. Jeszcze dwukrotnie (w latach 1867 i 1874) ul Dolinowskiego jest wyróżniany i nagradzany na wystawach w Warszawie. Należy zaznaczyć, że ul ten jest prototypem ula warszawskiego i późniejszych typów uli.

Wybuch powstania styczniowego i jego tragiczny koniec zahamowały działalność pszczelarską proboszcza. Przestaje pisać, poświęcając się głównie parafii. Unici stają się przedmiotem prześladowań przez rząd rosyjski, dążący do likwidacji kościoła greko-katolickiego w Królestwie Polskim. Znękany życiem i prześladowaniami ks. Jan Dolinowski umiera w dniu 10 stycznia 1875 roku. Jego praca i działalność w dziedzinie pszczelarstwa stały się krokiem milowym na drodze postępu, a już najbardziej w okolicach Cycowa i Hańska.

W roku 2005 w 130 rocznicę śmierci władze Gminy Hańsk, pod patronatem Nadbużańskiego Związku Pszczelarzy w Chełmie, zorganizowały „Dni Pszczelarza”, poświęcone pamięci ks. Jana Dolinowskiego. Obchody rozpoczęła uroczysta msza święta celebrowana przez ks. dziekana Bogusława Bolestę – proboszcza miejscowej parafii, z udziałem archimandryty o. Romana Piętki – proboszcza parafii unickiej w Kostomłotach na Podlasiu. Od tego czasu corocznie odbywają się podobne uroczystości, na które przyjeżdżają pszczelarze i okoliczna ludność. Na zorganizowanym festynie można obejrzeć wystawy pszczelarskie i przy okazji spróbować smaczne miody pitne.

W celu uczczenia pamięci tak wybitnego naszego krajana na cmentarzu kościelnym w Hańsku posadzono dęba imieniem ks. Jana Dolinowskiego.